EEN HOLLANDSE OORSPRONG
Behalve
het woord huis op de schoppen 10 zijn er nog een paar andere kaarten met een
referentie aan Nederland, allen zijn hofkaarten. Zo is er de hartenheer waarop
onze bekende admiraal Michiel Adrieaenszoon de Ruyter wordt afgebeeld. Hij
leidde de succesvolle aanval op de Engelse vloot in Chatham gedurende de de
Tweede Engelse oorlog in Juni 1667. De gevechtsscene op de achtergrond refereert
waarschijnlijk aan deze reis, ook bekend als de Raid op de Medway.
Op het ruitenaas wappert de nederlandse vlag op het fort op de achtergrond. De
soldaat heeft een pluim in de nederlandse driekleur op de helm. Ik heb contact
gehad met het Nationaal Militair museum over het uniform van deze soldaat. Zij
konden bij gebrek aan kleine details niet zeggen welke rang hij had, maar
identificeerden het uniform als dat van de Bataafse Republiek (1795 - 1806) en
het Koninkrijk Holland (1806 - 1810). Zij lieten ook weten dat dit uniform nog
enige tijd na 1815 in gebruik was tijdens het Verenigd Koninkrijk de
Nederlanden (1815 - 1839).
Ook op de helm van de hartenvrouw is een pluim in de Nederlandse driekleur te
vinden. Hier vertegenwoordigt zij de Nederlandse Maagd, een personificatie van
Nederland.
Echter, onze Nederlandse Maagd kwam mij bekend voor.
GELEENDE INSPIRATIE
Ik heb 24 kaarten gevonden die tenminste geïnspireerd zijn door kaarten uit een ander transformatiespel. Ik heb geen andere kaarten gevonden die op een ander spel geïnspireerd zijn dan op het Cotta spel uit 1805. Zoals hierboven duidelijk wordt is onze Nederlandse Maagd in hoge mate geïnspireerd door het figuur van Isabeau de Baviere uit dat spel. Ik gebruik geïnsprireerd, omdat het algehele ontwerp hetzelfde lijkt, maar in detail zijn er genoeg verschillen. Aan de onderkant van het gewaad blijkt duidelijk dat de kunstenaar in staat was zelf een geloofwaardig verschil in gewaad aan te brengen. De hartenvrouw is de enig hofkaart van wie de inspiratie in het Cotta spel gevonden werd. Alle andere hofkaarten zijn unieke ontwerpen.
Natuurlijk
ligt het grootste verschil in de techniek. Het Cotta spel werd ontworpen door
Gravin Charlotta von Jennison-Walworth and werd gedrukt door stippel gravure in
koper. De originele tekeningen van het Hollandse transformatiespel werden in
aquarel gedaan. Het verschil beïnvloed de uitkomst. Het is veel gemakkelijker
om fijne details te maken op de pointillistische manier met een etsnaald dan in
aquarel met een kwast. Toch is deze onbekende kunstenaar er in geslaagd om zo
veel als mogelijk fijne details in zijn ontwerpen te verwezenlijken en kunnen de
kaarten als kleine kunststukjes van hoge kwaliteit beschouwd worden. Een ander
gevolg van het verschil in techniek is dat de bijna alle kaarten uit de rode
kaartkleuren ook in kleur werden uitgevoerd. In het Cotta spel zijn de
tekeningen in grijstonen en alleen de kaartkleuren in kleur gedaan. In de zwarte
kaartkleuren laat de kunstenaar zijn beheersing van alle verschillende
grijstinten zien.
Hier betekent "geïnspireerd door" vaak dat het algemene ontwerp werd
gekopieerd, maar dat er genoeg verschillen te ontwaren zijn. Slechts een paar
kaarten werden vrijwel geheel gekopieerd. In sommige ontwerpen bestaan de
creatieve verschillen uit het introduceren van andere voorwerpen, waardoor
duidelijke verschillen in de complete voorstelling ontstaan. De harten 7
hieronder is daarvan een goed voorbeeld. Het jongetje rechtsonder lijkt in slaap
te sukkelen in het Cotta spel, maar voert actief zijn vogel in dit spel.
De 24 geïnspireerde kaarten zijn: |
Harten 6, 7, 9,
10 en vrouw. Schoppen 2, 3, 4, 7, 8 en 9. Klaver 3, 4, 5, 7, 8, 9 en 10. Ruiten 2, 4, 5, 7, 9 en 10. |
Ik zal laten zien hoe de kunstenaar de Cotta kaarten heeft gebruikt om zijn eigen kaarten te ontwerpen door alle 24 kaarten ter vergelijking te tonen. De afbeeldingen uit het Cotta spel zijn ter beschikking gesteld door Paul Symons. U kunt voor uzelf dan de conclusies trekken. |